Erzurum Ocak ayı sektör en’leri açıklandı

TİM 2025 Ocak ayı iller sektörel ihracat performanslarını paylaştı. Erzurum’dan 2024 yılı ocak ayında 3.1 milyon dolar olan ihracat değeri 2025 yılı ocak ayında yüzde 30’luk düşüşle 2.2 milyon dolara geriledi. Erzurum’dan 2025 yılının ilk ayında 13 sektör ihracat kaydetti. 2024 Ocak ayına göre dört sektörün ihracatı artarken 7 sektörde düşüş görüldü.

EN YÜKSEK DEĞERDE İHRACAT YAPAN 5 SEKTÖR

2025 yılı ocak ayında en çok değerde ihracat gerçekleştiren 5 sektör Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri, Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller, Kimyevi Maddeler ve Mamulleri, Demir ve Demir Dışı Metaller, Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri grupları oldu

SEKTÖRLERİN İHRACAT PAYI

Erzurum’da 2025 Ocak döneminde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren sektörlerin il toplam ihracat değerindeki payı Hububatta yüzde 40,22, Çimentoda yüzde 7,93, Kimyevi Maddelerde yüzde 11,11, Demir ve Demir Dışı Metallerde yüzde 9,25, Su ürünlerinde yüzde 14,78 olarak hesaplandı.

ARTIŞ KAYDEDEN SEKTÖRLER

TİM verilerine göre Erzurum’da 2024 Ocak ayına göre 2025 yılı Ocak döneminde 4 sektör ihracatında artış görüldü. Artış kaydeden sektörler Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri Çelik, Demir ve demirdışı metaller ile Kuru meyva ve mamülleri grubu olarak kaydedildi.

ARTIŞ ORANLARI

2024 yılı Ocak ayına göre en yüksek ihracat değeri artış oranı Çelik grubunda kaydedildi. Artış oranları Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünlerinde yüzde 33, Çelikte yüzde 1053, Demir ve demirdışı metallerde yüzde 44.8, Kuru meyva ve mamülleri grubunda yüzde 112.2 oldu.

7 SEKTÖR İHRACATINDA DÜŞÜŞ

2025 yılında önceki yıla göre 7 sektör ihracat değerinde düşüş görüldü. Düşüş oranları; Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller -yüzde 9,3, Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri yüzde 23,4,  Elektrik ve Elektronik yüzde 32,5, Kimyevi Maddeler ve Mamulleri yüzde 61,6, Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri yüzde 86,6, Makine ve Aksamları yüzde 91,1,  İklimlendirme Sanayii yüzde 94,1 olarak değerlendirildi

OCAKTA 13 SEKTÖR İHRACAT YAPTI

Ocak ayında sektörel gruplar olarak;

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 887,40, Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 326,86, Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 245,92, Demir ve Demir Dışı Metaller 204,77, Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 175,65, Elektrik ve Elektronik 143,87, Madencilik Ürünleri 105,51, Çelik 45,08, Kuru Meyve ve Mamulleri 38,10, Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri 12,01, Meyve Sebze Mamulleri 7,26, Makine ve Aksamları 7,18, İklimlendirme Sanayii 6,35 bin dolarlık ihracat kaydetti.

ENFLASYONLA KUR ARASINDAKİ DENGEYİ SAĞLAMALIYIZ

TİM Başkanı Mustafa Gültepe yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti:

“280 milyar dolar ihracat hedefiyle başladığımız 2025'in ilk ayını geride bıraktık. Ocak ayında ihracatımızı yüzde 5,8 artırarak 21,2 milyar dolara çıkarmayı başardık. Böylece bu zamana kadarki en yüksek ocak ayı ihracatına imza atmış olduk.

Ocak ayı hizmet ihracatımızın da 9,4 milyar dolar civarında geleceğini öngörüyoruz. Bu anlamlı başarı için tüm ihracatçılarımızı tebrik ediyor, şükranlarımı sunuyorum.

Sektörler özelinde baktığımızda otomotiv, 3 milyar dolarla 2025'e de ilk sırada başladı. Otomotivi, 2,5 milyar dolarla kimyevi maddeler, 1,4 milyar dolarla hazır giyim, 1 milyar 250 milyon dolarla çelik ve 1 milyar 220 milyon dolarla elektrik-elektronik takip ediyor. Geçen ay 46 ilimiz ihracatını artırdı. En çok ihracat yapan 5 ilimiz İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir ve Ankara şeklinde sıralandı.

Ocak ayında bin 90 firmamız ilk kez ihracat yaptı. Bin 90, son yılların en düşük sayısı. Rekabetçiliğimizin zayıflamasına bağlı olarak ihracata ilginin azaldığını görüyoruz. Bu durumu ihracatımızın geleceği açısından büyük bir risk olarak değerlendiriyoruz.

Oysa bizim 280 milyar dolarlık hedefimize ulaşabilmemiz için ihracatımızı yüzde 7 artırmamız gerekiyor. Mevcut potansiyelimizle daha fazlasını da yapabiliriz. Ama öncelikle geçen yıl rekabetçiliğimize zarar veren tabloyu zaman kaybetmeden değiştirmeliyiz. Yani enflasyonla kur arasındaki dengeyi kurmalıyız.

Elbette dünyadaki jeopolitik gelişmeleri de göz ardı edemeyiz. Biliyorsunuz ABD bizim en büyük ikinci ihracat pazarımız. Donald Trump'ın ikinci başkanlık döneminin mutlaka ticaretimize yansımaları olacak. Suriye'deki gelişmeleri de yakından takip edeceğiz.

Diğer taraftan bu yıl da ihracatçı birliklerimizle yoğun bir heyet programı gerçekleştireceğiz. 280 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşabilmemiz için biz tüm imkânlarımızı seferber edeceğiz.

TİM olarak her ayın verilerini ihracatımıza değer katan bir ilimizde açıklamayı önemsiyoruz. Bu ziyaretleri aynı zamanda İstanbul dışındaki ihracatçılarımızla bir buluşma ve istişare fırsatı olarak değerlendiriyoruz. Ocak ayı verilerimizi açıkladığımız Trabzon'da da ihracatçılarımızla bir araya gelip, sorunlarını, talep ve önerilerini dinleme fırsatı bulduk.

Fındık Trabzon'un önemli ihraç ürünü. 2024'te ihracatımızın artıya geçmesindeki verdiği katkının da altını çizmek istiyorum. Ama fındıkta risklerin arttığını görmek durumundayız. Ton bazında fındık ihracatındaki küresel payımız yüzde 63'ten yüzde 58'lere geriledi. 10 yıl önce neredeyse hiç fındık ihraç etmeyen Şili, önemli bir ihracatçı ülke oldu. ABD ve Gürcistan'ın fındık ihracatı her geçen yıl artıyor. Fındığı bir memleket meselesi olarak ele almak durumundayız. Her şeyden önce dönüm başına verimi artırmalıyız. Diğer taraftan fındığa daha fazla değer katacak projeler geliştirmeliyiz. 

Sadece fındıkta değil tüm sektörlerimizde verimlilik artışı ve katma değerli üretime odaklanmak durumundayız. Unutmayalım ki Türkiye'yi ilk 10 ihracatçı ülke arasına ancak bu şekilde çıkarabiliriz.’

BOLAT İHRACATTAKİ SÜRECİ YORUMLADI

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, 2025'e ihracatta çifte rekorla başladıklarını belirterek, "Ocak ayında çifte rekor geldi. İlk rekorumuzu ocak ayı mal ihracatımızda gerçekleştirdik. Tarihin en yüksek ocak ihracatımız 21,2 milyar dolara yükseldi. Bu, yüzde 5,8'lik artışa tekabül etmekte." dedi.

Türkiye'nin her tarafında eserler, hizmetler yaparak, Türk halkının yaşam standartlarını yükseltme hedefinde olduklarına işaret eden Bolat, dünyanın son yıllarda zorlu sınamalarla karşı karşıya olduğunu dile getirdi.

Bolat, bu çerçevede dünya ekonomisinde, ticaretinde bir durgunluk olduğuna dikkati çekerek, dünya ticaretinde büyüme oranının tarihsel ortalamaların altında kaldığını aktardı.

Bakan Bolat, 2023'ten bu yana ülkelerin oldukça büyük bir mücadele verdiğini belirterek, şunları kaydetti: "ABD'nin Kanada, Meksika ve Çin'e karşı uygulamaya başladığı ilave gümrük vergisi artışları ve buna karşı alınan misilleme tedbirleri dünya ticareti açısından belirsizlik ve karışıklık anlamında risk unsuru barındırmakta. Bu zorlu konjonktürde dahi ülkemizde uygulanan ekonomik programın olumlu sonuçlarını almaya devam ediyoruz. Pandeminin ilk ortaya çıktığı 2021 yılında dahi büyümeyi başaran Türkiye ekonomimiz 2024'te ilk 9 ayda da yüzde 3,2 oranında büyüme sağlamayı başardı. Böylece Türkiye ekonomisi son 17 çeyrektir aralıksız büyüme trendini sürdürmekte ve 2024'teki ilk 9 aylık yüzde 3,2 büyümenin 1,9 puanlık katkısı net mal ve hizmet ihracatından gelmektedir. İhracatçılarımız Türkiye'nin ekonomik büyümesine büyük katkı vermekte."

"2024'TE E-İHRACATIMIZIN DEĞER OLARAK TOPLAMI 6,4 MİLYAR DOLARA ULAŞTI"

Geçen yılki dış ticaret başarıları hakkında bilgi veren Bolat, Türkiye'nin mal ihracatında dünya toplam ihracatından aldığı payı yüzde 1,08'e, hizmetler ihracatındaki payını da yüzde 1,35'e yükseltmeyi başardığını dile getirerek, şöyle devam etti: "Mal ihracatı olarak baktığımızda 31 vilayetimiz 1 milyar doların üzerinde ihracat yaptı, 55 vilayetimizde ihracatımızı artırdık. İhracatçı firma sayımızda büyük bir artış yaşandı, 180 bin 544'e yükselttik. İlk kez ihracat yapan firmalarımız toplam ihracatımıza 7 milyar dolar katkı sağladı. 220'den fazla ülkeye/bölgeye 12 bin 806 ürün ihraç ettik. 61 ülkeye, 7 coğrafi bölgeye rekor ihracat gerçekleştirdik. 2024 yılında 1 milyar doların üstünde ihracatı gerçekleştirilen fasıl-başlık sayısı 53 oldu. Fasıllara göre ihracatta 41 fasılda tarihin en yüksek ihracatını yapmayı başardık. 2024 yılında orta yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracatımızdaki payı yüzde 41,1'e yükseldi. İhracatımızın yüzde 94,1'i sanayi ürünleridir. E-ticarete geçilen süreçte e-ihracatımızın değer olarak toplamı 6,4 milyar dolara ulaştı, toplam ihracattaki payı yüzde 2,7 oldu."

"2025 YILINA İHRACATTA ÇİFTE REKORLA BAŞLADIK"

Bakan Bolat, "2025 yılına ihracatta çifte rekorla başladık. Ocak ayında çifte rekor geldi. İlk rekorumuzu ocak ayı mal ihracatımızda gerçekleştirdik. Tarihin en yüksek ocak ihracatımız 21,2 milyar dolara yükseldi. Bu, yüzde 5,8'lik artışa tekabül etmekte." dedi.

ABD seçimlerinin ardından iş başına geçen hükümetin tarifeleri güçlü bir şekilde kullanacağının anlaşıldığına dikkati çeken Bolat, şunları kaydetti: "Nitekim Kanada ve Meksika'ya yüzde 25, Çin'e yüzde 10 olmak üzere ilave tarife düzenlemesi devreye konulmuştur. Bu ve benzeri misilleme tedbirleri karşısında biz de ülke olarak, ülkemizin menfaatlerini korumak üzere çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Avro-dolar paritesinde dolar lehine bir gelişme gözlenmekte. Türkiye'nin ihracatının yüzde 50'sinden fazlasının Avrupa bölgesine yapıldığını düşündüğümüzde, geçen yıl ocak ayında ortalama 1,09 olan parite bu yıl ocak ayında 1,04'e gerilemiştir. Bu gerilemenin bize dolar bazında yaklaşık 484 milyon dolar kayıp getirdiğini ifade etmek isterim."

"SON 20 AYIN 13'ÜNDE AYLIK İHRACAT REKORLARINI KIRDIK"

Ömer Bolat, "Son 20 ayın 13'ünde aylık ihracat rekorlarını kırdık. Ocak ayında mal ithalatımız geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,2 oranında artış ile 28,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Sevindirici olan, genelde 2 yıl önce özellikle aylık 30 milyar dolar ve üstünde gerçekleşen ithalat rakamımızı 30 milyar doların altında tutmayı başardık. İthalattaki artışta ekonomik faaliyetlerdeki canlanmanın etkisini de gözlemlemekteyiz. Nitekim ithalattaki artış önemli oranda, yüzde 68'i ara malı ithalatından kaynaklanmıştır. Toplam ithalattaki 2,7 milyar dolarlık artışın 1,8 milyar doları ara malı ithalatından gelmiştir." değerlendirmesinde bulundu.

Ocak ayında dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre yüzde 24,2 artış ile 7,7 milyar dolar olarak gerçekleştiğini dile getiren Bolat, ocakta ihracatın ithalatı karşılama oranının geçen yılın aynı ayına göre 3 puanlık bir azalışla yüzde 73,4 olduğunu söyledi.

"SON 20 AYIN 13'ÜNDE DIŞ TİCARET AÇIĞIMIZ AZALDI"

Bolat, verilerin sanayinin hızlandığını gösterdiğini bildirerek, "Son 20 ayın 13'ünde dış ticaret açığımız azaldı. Kırdığımız bir diğer rekor, yıllıklandırılmış mal ihracatımızda olmuştur. 2025 Ocak ayında son 12 ayda yıllıklandırılmış mal ihracatımız, 263 milyar dolara yükselmiştir. Hedefimiz her ay aylık ihracatta artış rekoru kırarak toplam ihracatımızı yükseltmeye çalışmak." diye konuştu.

Ocak ayı itibarıyla yıllıklandırılmış mal ithalatının yüzde 2,2 azalışla 346,7 milyar dolar olduğuna dikkati çeken Bolat, böylelikle mal ithalatında son 1 yılda 7,9 milyar dolar net düşüş sağlandığını söyledi.

Neticede yıllıklandırılmış dış ticaret açığının, geçen yılın aynı ayına göre 14,6 milyar dolar azalarak, son 1 yılda ocaktan ocağa 83,7 milyar dolara gerilediğini dile getiren Bolat, "2025 Ocak ayı itibarıyla ihracatımızın ithalatı karşılama oranı son 12 ayda yüzde 75,9'a yükselmiştir. 2024 Ocak itibarıyla yıllıklandırılmış ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 72,3 idi. Böylece dış ticaret açığımızda ve ihracatın ithalatı karşılama oranında önemli iyileşmeler sağlandı." bilgisini verdi.

"AB'YE İHRACATIMIZ YÜZDE 6,9 ORANINDA ARTTI VE 8,9 MİLYAR DOLAR OLARAK GERÇEKLEŞTİ"

Bakan Bolat, bölgesel ihracat verileri hakkında da bilgi verdi. Bu yıl ocakta en önemli ticaret ortaklarından AB'ye ihracatın yüzde 6,9 arttığını ve 8,9 milyar dolar olarak gerçekleştiğini belirten Bolat, şu değerlendirmeyi yaptı: ‘Yıllıklandırılmış bazda baktığımızda ise paritedeki düşüşten en çok etkilenen ülke grubu olmasına rağmen, AB'ye yıllık ihracatımızın 109,1 milyar dolarlık rekor bir düzeye ulaştığını görüyoruz. AB'nin son 11 ayda dünyadan ithalatının yüzde 4,2 gerilediği bir ortamda, ülkemizin bu pazara ihracatının artıyor olmasının öneminin altını çizmek isterim."

Bolat, ocak döneminde en fazla ihracat yapılan ilk beş ülkenin ise sırasıyla Almanya, ABD, Birleşik Krallık, BAE ve Irak olduğunu bildirdi.

Ticaret Bakanı Bolat, Avrupa Birliği'nin son bir yılda ithalatının yüzde 4,2 gerilediğini, buna rağmen Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerindeki olumlu konjonktür ve ticaret diyaloğunun yeniden başlatılmasının, yapılan görüşmelerin, bu anlamda ihracatçıların da Avrupa pazarlarında daha etkin olduğunu gösterdiğini anlattı.

"İhracatçılarımızın Avrupa Birliği pazarlarında başarılı olduğunu görüyoruz. Yıllık ihracatımız 109,1 milyar dolara yükseldi." diyen Bolat, Türkiye'nin ihracatındaki ilk 5 ülkenin Almanya, ABD, İngiltere, Birleşik Arap Emirlikleri ve Irak olduğunu belirtti.

Bakan Bolat, hizmetler ticaretinde olumlu gelişmeler olduğunu dile getirerek, şunları kaydetti: "Biliyorsunuz 2023 yılını 89 milyar dolar hizmetler ihracatıyla tamamlamıştık. 2022 yılını 89 milyar dolar, 2023 yılını 106 milyar dolarla kapadıktan sonra 2024 yılında 11 ay itibarıyla 113,7 milyar dolarlık rakama ulaştık. Hedefimiz 110 milyar dolardı. Hedefimizi aşarak inşallah hesaplarımıza göre 115,6 milyar dolarlık rakama ulaşacağız. Bu da yüzde 8,5'lik artış demektir. 61 milyar dolar fazla veriyoruz hizmetler ticaretinde. 82 milyar dolara kadar düşürdüğümüz mal ticaretindeki açığımızı hizmetler ticaretindeki fazlayla da kapatarak, cari işlemler dengemize de çok önemli iyileşme sağlamaktayız. Cari işlemler tablosunda ilk 11 ayda sadece 5,6 milyar dolarlık cari açıkla 2024 yılının 11 ayını gerçekleştirdik ve tahminimiz 10 milyar doların altında kalacak. 10 gün sonra Merkez Bankamız ödemeler dengesi aralık verilerini açıklayacak. Cari işlemlerde inşallah milli gelirin yüzde 1'inden daha düşük bir rakamda cari işlemlerimizin 9 milyar dolar civarında yılı kapatacağını göreceğiz. Yüzde 1'in altına gelecek."

İhracatın, ekonominin olmazsa olmazı olduğunu ifade eden Bolat, "Ticaret Bakanlığı ve hükümet olarak ve her fırsatta 'ihracat' diyen ve ihracatçıların önünde dünyayı dolaşan, yeni pazarlar arayışında bizlere liderlik eden Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile birlikte bu noktalara, bu seviyelere yaklaştık." dedi. Bolat, 2002'ye kıyasla 7,5 kattan fazla artışla mal ve hizmet ihracatında büyük başarı yakaladıklarını dile getirdi. 2024 hedefinin 390 milyar dolar olarak belirlendiğini aktaran Bolat, "Bunu Allah'ın izniyle 400 milyar dolara tamamlamak için var gücümüzle hep birlikte çalışacağız." diye konuştu.

"FİNANSMANA ULAŞIM VE FİNANSMANIN MALİYETİ KONUSUNDA DA ÖNEMLİ ÇABALARIMIZ VAR"

Türkiye İhracatçılar Meclisi'nde 2025 yılı ihracat eylem planını açıkladıklarını kaydeden Bolat, 77 aksiyondan oluşan eylem planında yeni destek mekanizmaları, projeler, ticaret diplomasisinin güçlendirilmesi, gümrük süreçlerinin kolaylaştırılması ve ihracat finansmanına getirdikleri yeniliklerle ihracatçıların yanında yer almaya devam edeceklerinin altını çizdi.

Bolat, ihracatçıların önemli sorunlarının başında gelen finansmana ulaşım ve finansmanın maliyeti konusunda da önemli çabalarının olduğunu ve bu kapsamda aldıkları kararlar olduğunu ifade etti.

İhracatçının bir numaralı finansman dostu olan Türk Eximbank sermayesini 4 katı arttırdıklarını belirten Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü: "Yaklaşık 13 milyar Türk lirasından 56 milyar Türk lirasına çıkardık ve Türk Eximbank ihracat kredisi ve ihracat kredi sigortasıyla 48,7 milyar dolar ihracatçılarımıza finansman desteği sağladık. Bu yıl bu rakamı 50 milyar doların üzerine çıkaracağız. Yine faaliyetlerine başlayan Türk Ticaret Bankası kısa süre içinde 12 milyar liralık ihracatçılara finansman sağladı. Bunu bu yıl inşallah 200 milyar liraya çıkaracağız. Kredi kullanan ihracatçı sayısını yükseltme hedefimiz var. Şube sayısı da 11'e çıkacak. İhracatçılarımızın, Türk Ticaret Bankası'ndaki imkanlardan da faydalanmaları önemli. İhracatı Geliştirme Anonim Şirketi (İGE) var. İhracatçılarımıza bugüne kadar 88,7 milyar liralık kredi kefaleti sağladı. Bu da çok önemli bir destekti. Finansman maliyetine bakacak olursak biliyorsunuz finansman maliyeti yüzde 35'e yükselmişti. 26 Aralık 2024'te Ticaret Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ortak çalışmasıyla bu ihracat reeskont kredinin maliyeti yüzde 35'ten yüzde 29,93'e düşürülmüştü. Yaklaşık 6 puanlık bir indirim sağlandı. 23 Ocak'ta bir iyileşme daha yapıldı ve finansman maliyeti reeskont kredilerinde yüzde 28,35'e düştü."