Erzurum’dan ihracatta yüzde 13.2’lik düşüş

Erzurum’dan bu yılın Şubat ayında yapılan ihracat 2.2 milyon dolardan 1.9 milyon dolara inerek yüzde 13.24 oranında düşüş gösterdi. Erzurum ilk kez bu yılın ilk iki ayında Bölge illeri ihracat değeri sıralamasında 7’inci sıraya indi.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Şubat ayı ihracat verilerini paylaştı. Erzurum’dan bu yılın Şubat ayında 1 milyon 913 bin dolar, 2025’in ilk iki ayında ise 4 milyon 119 bin dolar değerinde ihracatın gerçekleştirildiği açıklandı. İl, Bölge illeri ihracat değerleri sıralamasında 7’inci sırada kaldı.

ŞUBAT AYI BÖLGESEL VERİLER VE ERZURUM

TİM verilerine göre Şubat ayında Erzurum’dan 1 milyon 913 bin dolar, KUDAKA İstatistik Bölgesi illeri toplamında 7 milyon 501 bin dolar, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi illerinden 14 milyon 679 bin, Doğu Anadolu Bölgesinden ise 64 milyon 500 bin dolarlık ihracat yapıldı.

OCAK – ŞUBAT DÖNEMİ BÖLGESEL VERİLER

Bu yılın ilk iki ayında Erzurum’dan 4 milyon 119 bin dolar, KUDAKA İstatistik Bölgesi illeri toplamında 13 milyon 689 bin dolar, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi illerinden 27 milyon 582 bin, Doğu Anadolu Bölgesinden ise 124 milyon 387 bin dolarlık ihracat yapıldı.

ERZURUM’UN İHRACAT DEĞERİ PAYI

TİM verileri üzerinden DOSİAD tarafından yapılan analize göre, Erzurum’un ocak ayı ihracat değeri, KUDAKA İstatistik Bölgesi illeri toplamında yüzde 30,08, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesinde yüzde 14,93, Doğu Anadolu Bölgesinde yüzde 3,3’lük pay oluşturdu.

BAZI BÖLGE İLLERİ VERİLERİ

Ocak ayında Malatya’dan 62.6 milyon, Elazığ’dan 18.7 milyon, Erzincan’dan 9.5 milyon, Iğdır’dan 8.5 milyon, Van’dan 7.5 milyon, Hakkari’den 4.3 milyon, Erzurum’dan 4.1 milyon, Ağrı’dan 3.9 milyon, Bitlis’ten 1.1 milyon dolar değerinde ihracat kaydedildi.

TÜRKİYE'NİN ŞUBAT AYI İHRACATI 20,8 MİLYAR DOLAR OLDU

En çok ihracat yapan sektörler sıralamasında otomotiv, 3 milyar dolarla şubat ayında da liderliğini korudu. Otomotivi 2,5 milyar dolarla kimyevi maddeler, 1 milyar 360 milyon dolarla hazır giyim ve konfeksiyon izledi.

TİM Başkanı Mustafa Gültepe: 2025'te 280 milyar dolarlık hedefe ulaşabilmemiz için ihracatımızı en az yüzde 7 artırmamız gerekiyor. İlk iki ayda hedefin gerisinde kalmakla birlikte asla karamsarlığa kapılmıyoruz. Pazar çeşitliliğimizi artırmak ve katma değerli ihracatımızı güçlendirmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Türkiye'nin şubat ayı ihracatı 20,8 milyar dolar oldu. İlk iki aylık ihracat 41,9 milyar dolara, 12 aylık ihracat ise 262,7 milyar dolara ulaştı.

Şubat ayı ihracat verileri Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe tarafından Ankara'da açıklandı.

TİM Başkanı Mustafa Gültepe, rekabetçilikte yaşanan sorunlar nedeniyle ihracatta dalgalı seyrin bu yıl da devam ettiğini söyledi. Ocak ayını yüzde 5,8 artıda kapattıklarını hatırlatan Gültepe, şubatta ise ibrenin eksiye döndüğünü belirtti. Gültepe, sözlerini şöyle sürdürdü: 

PARİTE İKİ AYDA 808 MİLYON DOLAR EKSİ YAZDIRDI

“Genel Ticaret Sistemi (GTS) kayıtlarına göre, şubat ayında 20,8 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,5 eksideyiz. 2025'in ilk iki ayında ihracatımız 41,9 milyar dolara, 12 aylık ihracat ise 262,7 milyar dolara ulaştı. İki aylık ihracatta yüzde 2,1, 12 aylık ihracatta 1,5 artıdayız. Şubat ayında hizmet ihracatımızın 9 milyar dolar civarında geleceğini tahmin ediyoruz. Sektörler özelinde baktığımızda otomotiv, 3 milyar dolarla liderliğini sürdürdü. Otomotivi, 2,5 milyar dolarla kimyevi maddeler, 1 milyar 360 milyon dolarla hazır giyim, 1,3 milyar dolarla elektrik elektronik ve 1,2 milyar dolarla çelik takip etti. İlk beşte yer almamakla birlikte geçen ay müvecher ile savunma ve havacılık sektörlerimizin ihracatımıza katkısının altını çizmek istiyorum. Geçen ay müvecher ihracatımız yüzde 381 artışla 862 milyon dolara, savunma ve havacılık ihracatımız ise yüzde 134 artışla 434 milyon dolara yükseldi.

Firmaların yasal merkezini baz alan TİM verilerine göre geçen ay 35 ilimiz ihracatını artırdı. En çok ihracat yapan 5 ilimiz İstanbul, Kocaeli, Bursa, Ankara ve İzmir şeklinde sıralandı. Niğde ve Erzincan, tarihlerinin en yüksek ihracat değerlerine ulaştı. Şubat'ta ilk kez ihracat yapan firma sayısı bin 46 oldu. İhracat ailemize katılan yeni firma sayısında son dönemde bir gerileme görüyoruz. Rekabetçiliğimizin zayıflamasına bağlı olarak ihracata ilgi ne yazık ki azalıyor. Bu durumu ihracatımızın geleceği açısından bir risk olarak değerlendiriyoruz. Birim ihracat değerimiz Şubat'ta 1,49 dolara yükseldi. Parite geçen ay ihracatımızı 323,9 milyon dolar negatif etkiledi. İki ayda parite kaynaklı kaybımız yaklaşık 808 milyon dolara yükseldi.”

EN ÇOK İHRACAT YAPILAN İLK ÜÇ ÜLKE ALMANYA, ABD VE BİRLEŞİK KRALLIK

Mustafa Gültepe, geçen ay en çok ihracat yapılan ülkelerin Almanya, ABD, Birleşik Krallık, İtalya ve Irak şeklinde sıralandığını bildirdi. 44 ülkede yüzde 50'nin, 77 ülkede yüzde 10'un üzerinde artış kaydettiklerini belirten Gültepe, “Genel tabloda ise 104 ülkeye ihracatımızı artırdık. Ürdün, Portekiz ve Malezya'ya ihracatta en yüksek aylık değerlere ulaştık.” dedi.

İHRACATI YENİDEN BÜYÜMENİN DİNAMOSU HALİNE GETİRMEK İSTİYORUZ

Güncel gelişmeleri de değerlendiren Gültepe, Türkiye ekonomisinin 2024'te yüzde 3,2 büyüdüğünü hatırlattı. Türkiye'nin geçen yıl OECD ülkeleri arasında en yüksek büyüme oranına sahip iki ülkeden biri olduğuna dikkat çeken Gültepe, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Büyümede sanayinin payı son dört yıldır azalıyor. 2023'te yüzde 19,3 olan bu pay, geçen yıl yüzde 18,8'e geriledi. Net ihracat geçen yıl büyümeye 1,1 puan pozitif katkı verdi. Biz en sağlıklı büyümenin üretim ve ihracatla olduğuna inanıyoruz. Ancak yılın son çeyreğinde net ihracatın büyümeye katkısı negatif oldu. Bu durum, küresel talep dalgalanmalarına ve rekabetçilikteki gerilemeye işaret ediyor. Sanayicimizin yatırım iştahının yüksek olmasına rağmen, dış talepteki daralma ve rekabet gücündeki kayıplar ihracatımızı olumsuz etkiliyor. Bu tabloyu iyi okumamız gerekiyor. 2024, ihracatımızın rekabetçilikle sınandığı bir yıl oldu. Bu sorunu aşabilirsek ihracatı yeniden büyümenin dinamosu haline getireceğimize inanıyoruz.”

İHRACATÇILARIMIZIN SORUNLARINI YERİNDE DİNLİYOR, İSTİŞARE EDİYORUZ

Türkiye'nin 2025'e 280 milyar dolar ihracat hedefiyle başladığını hatırlatan Gültepe, sözlerini şöyle noktaladı:

“Hedefe ulaşabilmemiz için ihracatımızı en az yüzde 7 artırmamız gerekiyor. Aylık dalgalanmalar olabilir. Ama yıllık ortalamada yüzde 7'lik büyümeyi yakalamak durumundayız. İlk iki ayda ne yazık ki hedefin gerisindeyiz. Bu ay tam 17 sektörümüz eksi yazdı. Takvimden kaynaklı iş günü eksikliğinin bu kayıpta  etkisi var. Ancak iş günü sayısı aynı olsaydı bile, yine hedefin gerisinde kalacaktık. Her şeye rağmen asla karamsarlığa kapılmıyoruz. Gerek pazar çeşitliliğimizi artırarak, gerekse katma değerli ihracatımızı güçlendirerek hedefimize ulaşmak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu ay Bulgaristan,

Nisan'da Çin ve Libya ticaret heyetlerimizi düzenleyeceğiz. Bölgesel toplantılarımızla, ihracatçılarımızın sorunlarını yerinde dinliyor, çözüm önerilerimizi istişare ediyoruz. Yılın üçüncü bölgesel toplantısını geçen hafta Mersin'de düzenledik. Sahadan elde ettiğimiz sonuçları, sorunları ve çözüm önerilerini ilgili kurumlarımızla paylaşıyoruz.”

BOLAT, ŞUBAT AYI DIŞ TİCARET VERİLERİNİ DEĞERLENDİRDİ

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, yılın iki ayındaki ihracatın yüzde 2,1 artışla 41,9 milyar dolar olduğunu belirterek, "Şubat ayı ihracatı 20 milyar 800 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir." dedi.

Bolat, Bakanlıkta Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ile düzenlediği basın toplantısında, şubat ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı.

Kararlılıkla uygulanan ekonomik programın olumlu sonuçlarını almaya devam ettiklerini bildiren Bolat, 2024 yılındaki büyümede net mal ve hizmetler ihracatının katkısının 1,1 puan olduğunu söyledi.

Bolat, faiz oranlarındaki gerilemeyle yatırımların daha da hızlanacağına inandıklarını dile getirdi.

Türkiye'nin istihdamında da sevindirici gelişmelerin olduğuna dikkati çeken Bolat, "Ocakta işsizlik yüzde 8,4'e geriledi. Bu da 2013'ten bu yana işsizlikte en düşük oranı oluşturmaktadır." diye konuştu.

Bolat, şubatta yıllık enflasyonun yüzde 39,05 ile son 20 ayın en düşük seviyesine gerilediğini anımsatarak, gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık enflasyonun da son 3 yılın en düşük seviyesine indiğini bildirdi.

ABD yönetiminin Çin, Avrupa Birliği, Kanada ve Meksika'ya yönelik aldığı ilave gümrük vergisi kararına işaret eden Bolat, bu kararların ticaret savaşlarını tetiklediğini, dünya ticareti açısından belirsizliğe neden olduğunu söyledi.

"TAKVİM ETKİLERİ AYLIK RAKAMLARI ETKİLEYEBİLİYOR"

Bolat, şubat ayı ihracat rakamlarına ilişkin şu değerlendirmede bulundu:

"Şubat ayı ihracatı 20 milyar 800 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Şubat zor bir aydı, kar, don, buz nedeniyle kara yolları kapandı. Önemli olan takvim etkisiydi. Geçen yıl şubat ayı 29 çekmişti, bu yıl 28 günlük şubat ayımız oldu. Şubata 900 milyon dolar eksiyle başladık. Geçen yıl 21 milyar 91 milyon dolar olduğunu düşündüğümüzde, şubatta 314 milyon dolarlık azalma söz konusu oldu. Şubat 2024, 28 gün olsaydı, ihracatımız 19,9 milyar dolar olacaktı. Biz 1 milyar dolarlık artışla şubat ayında yüzde 5'lik rekor ihracat açıklaması yapacaktık. Bu tür takvim etkileri her dönem olabiliyor. Takvim etkileri aylık rakamları etkileyebiliyor."

Şubat 2024'te avro-dolar paritesinin 1,08, ocakta 1,04 olduğunu aktaran Bolat, bunun da ihracatta 300 milyon dolarlık dezavantajı bulunduğunu belirtti.

Bolat, mal ihracatında son 21 ayın 13'ünde rekorun kırıldığını anımsatarak, "Ocak-şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla 800 milyon dolar artıdayız, yaklaşık 42 milyar dolarlık ihracat yaptık. Bu da yüzde 2,1 artış anlamına geliyor. Yani ihracatımız yılın ilk iki ayında yüzde 2,1 artışla 41,9 milyar dolar oldu." ifadesini kullandı.

"ALTIN VE DOĞAL GAZI ÇIKARDIĞIMIZDA DIŞ TİCARET AÇIĞIMIZ AZALDI"

Şubat ayı ithalatının ise 28,9 milyar dolar olduğunu söyleyen Bolat, şunları kaydetti:

"Geçen yılın aynı dönemine göre baktığımızda 1 milyar dolarlık artış var, yani yüzde 3,8'lik artış gerçekleşti. Ocak-şubat döneminde ithalatta yüzde 6'lık artışımız var. Doğal gaz ithalatımız ilk iki ayda 1 milyar 550 milyon dolar arttı çünkü uluslararası doğal gaz fiyatları yükseldi. Altın ithalatımızda da ilk iki ayda yaklaşık 1 milyar dolar civarında artış var. Altın ve doğal gazı çıkardığımızda dış ticaret açığımızda azalma söz konusu."

Şubat 2025 itibarıyla son 12 aylık dönemde ihracatın 262,7 milyar dolar olarak gerçekleştiğini, mal ihracatında da son 1 yılda yüzde 1,5'lik artış sağlandığını bildiren Bolat, "Şubatta yıllıklandırılmış mal ithalatı yüzde 1,2 azalışla 347,6 milyar dolar oldu. Neticede yıllıklandırılmış dış ticaret açığı, geçen yılın aynı ayına göre 7,9 milyar dolar azalarak 84,9 milyar dolara geriledi. İhracatımızın son bir yılda ithalatı karşılama oranı da yüzde 75,6 olarak gerçekleşmiştir." ifadesini kullandı.

Bolat, ocak-şubat döneminde ihracatta en fazla artış ve azalış gösteren sektörlere ilişkin de bilgi verdi.

Mücevher sektörünün bu dönemde 1,2 milyar dolar artışla ihracatta ilk sırada yer aldığına işaret eden Bolat, sektörü 183 milyon dolarla otomotiv, 96 milyon dolarla demir, 88 milyon dolarla savunma ve havacılık sanayi, 43 milyon dolarla elektrik ve elektronik sektörlerinin takip ettiğini kaydetti.

Bolat, aynı dönemde ihracatta en fazla azalış gösteren 5 sektörün 181 milyon dolarla makine ve aksamı, 173 milyon dolarla hazır giyim, 154 milyon dolarla kimyevi maddeler, 110 milyon dolarla su ürünleri ve 72 milyon dolarla mobilya olduğunu aktardı.

"AB'YE İHRACAT YÜZDE 3,9 ARTTI"

İthalatı en fazla azalan sektörün 530 milyon dolarla makine ve aksamları olduğuna işaret eden Bolat, bu sektörü, savunma ve havacılık, çelik, madencilik ürünleri ile mobilya, kağıt ve orman ürünlerinin takip ettiğini söyledi.

Bolat, iki ayda ithalatı en çok artış gösteren sektörün 4,4 milyar dolarla kimyevi maddeler ve mamuller olduğunu, bu sektörü 1,3 milyar dolarla mücevher 674 milyon dolarla demir, 440 milyon dolarla hububat ve 241 milyon dolarla su ürünlerinin izlediğini belirtti.

Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı Avrupa Birliği'ne (AB) yapılan ihracatın ocak-şubat döneminde yüzde 3,9 arttığına dikkati çeken Bolat, "Ülkeler bazında Almanya 13,5 milyar dolar yüzde 8,13 payla birinci sırada. Bu ülkeyi sırasıyla, ABD Birleşik Krallık, İtalya ve Irak izliyor. AB'deki yoğun ekonomik durgunluğa rağmen ihracatımızda artış gerçekleşti. Ayrıca Türk Devletleri Teşkilatına yüzde 9,2, İslam İşbirliği Teşkilatı ülkelerine yüzde 13,7'lik ihracat artışımız var. Bunlar sevindirici gelişmeler." değerlendirmesinde bulundu.

İhracatın en çok azaldığı ülke İsrail oldu

Bolat, iki ayda ihracatta en çok artış gösteren ülkelerin sırasıyla, 789 milyon dolar artışla Birleşik Arap Emirlikleri, 371 milyon dolarla Birleşik Krallık, 208 milyon dolarla Slovenya, 191 milyon dolarla Yunanistan ve 190 milyon dolarla Ürdün olduğunu ifade etti.

İhracatın en çok azaldığı ülkelerin ise 772 milyon dolar azalışla İsrail, 277 milyon dolar azalışla Rusya olduğunu aktaran Bolat, bu ülkeleri sırasıyla 176 milyon dolar azalışla Irak, 159 milyon dolarla Singapur'un izlediğini bildirdi.

Bolat, ithalatta en çok artış gösteren ülkelerin 1,3 milyon dolar yükselişle Çin olduğunu belirterek, "Bu ülkeyi ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, İsviçre ve Irak takip etti. Irak'tan petrol ithalatı daha doğrusu transit ticareti de başlayacak. Kerkük-Türkiye Ceyhan'dan petrol boru hattı işlemeye başlayınca petrol ticaretinin de artacağı bekleniyor." dedi.

"CARİ İŞLEMLER AÇIĞIMIZI 30 MİLYAR DOLAR AZALTTIK"

Bolat, hizmet ihracatının geçen yıl 115,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğine dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Hizmetler ihracatı 2023'te 106,6 milyar dolardı. Hizmetler ihracatında 2025 yılı hedefimiz 121 milyar dolar. Ocak-şubat döneminde hizmetler ihracatımız yüzde 7,1 artış sağladı, 14,3 milyar dolar. Bu da yıllıklandırılmış hizmetler ihracatını 116,2 milyar dolara taşıdı. Hizmetler ihracatında net 62 milyar dolar dış ticaret fazlası verdik. Mayıs 2023'te 55,5 milyar dolar olan cari işlemler açığımızı, 2024'te 9,9 milyar dolara düşürmüş olduk. Yani 30 milyar dolar cari işlemler açığımızı azaltmış olduk."

Bolat, Şubat 2025'te yıllıklandırılmış cari işlemler açığı tahmininin, 12 ila 12,5 milyar dolar arasında gerçekleşeceği yönünde olduğuna vurgu yaparak, "Ocak, şubat, mart ayları turizmin zayıf olduğu aylar. Nisan'dan başlayarak turizm ve lojistik gelirleri arttıkça hizmetler ihracatının cari işlemler açığını azaltmaya olumlu katkısı da artarak devam edecek." ifadelerini kullandı.