Mayıs ayı TÜFE’si açıklandı

Erzurum’da Mayıs 2013 dönemi yıllık ölçüde TÜFE’nin en düşük olduğu ikinci dönem oldu. 2006-2013 yılları arasında yıllık TÜFE’nin en düşük olduğu dönem yüzde 6.00 ile 2009 yılı olmuştu. Mayıs 2013 dönemi yüzde 6.84 ile yıllık enflasyonun en düşük kaydedildiği ikinci dönem olarak belirlendi.

TÜİK VERİLERİ

TÜİK Mayıs  ayı TÜFE verilerini açıkladı. Erzurum İstatistik Bölgesi’nde, Mayıs 2013 döneminde fiyatlar Nisan ayına göre yüzde 0.38 oranında artış kaydetti. Yıllık fiyat artış oranının yüzde 6,84 olarak hesap edildiği TRA1 KUDAKA Bölgesi’nde, fiyatlar 5 ayda yüzde 3,71 oranında artarken, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranı da yüzde 7,54 olarak kaydedildi.

TÜRKİYE ORTALAMASI VE ERZURUM

TÜİK’in  Mayıs  ayı TÜFE verileri bazında, Türkiye ortalamasına göre, Erzurum İstatistik Bölgesi’nde enflasyon, aylık bazda yüzde 0.23, yıllık ölçütte yüzde 0,33, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranında yüzde 0.03, 4 aylık süreçte ise yüzde 0.50 oranında yüksek çıktı.

AĞRI BÖLGESİ

TRA2 Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan istatistik çevresinde aylık bazda fiyatlar yüzde 0.31 oranında artış gösterdi. Bu bölgede yıllık fiyat artış oranı yüzde 6.79, 12 aylık ortalamalara göre değişim oranı ise yüzde 7.77 olarak kaydedildi. Ağrı Bölgesinde fiyatlar Aralık 2012’ye göre de yüzde 3,33 oranında artış kaydetti.

MALATYA BÖLGESİ TÜFESİ

Malatya istatistik Bölgesi’nde fiyatlar aylık bazda nisan ayına göre aynı kaldı. TÜİK verilerine göre TRB1 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli İstatistik Bölgesi’nde 5 aylık bazda yüzde 2,37, yıllık bazda yüzde 6,97 oranında fiyat artışı gözlendi. Malatya bölgesinde 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranı da yüzde 7.83 olarak belirlendi.

VAN BÖLGESİ TÜFESİ

TÜİK verilerine göre, Mayıs 2013 döneminde, TRB2 Van, Muş, Bitlis, Hakkari Bölgesi’nde fiyatlar aylık bazda yüzde 0,07 oranında düşüş gösterdi. Van bölgesinde 2012 aralık ayına göre aylık enflasyon yüzde 3,24, yıllık enflasyon yüzde 6,05 ölçeğinde çıkarken, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranını ise yüzde 7,08 düzeyinde gerçekleşti.

BÖLGENİN ENLERİ

Doğu Anadolu Bölgesi illerini içeren 4 istatistik bölgesinde Mayıs ayı bazlı TÜFE’nin en yüksek olduğu bölgeler aylıkta yüzde 0.38 ile Erzurum Bölgesi, 2012 yılı aralık ayına göre yüzde 3.71 ile Erzurum bölgesi, Yıllıkta yüzde 6.97 ile Malatya Bölgesi, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranında ise yüzde 7.83 ile Malatya bölgesi oldu.

ERZURUM 8 YILLIK VERİLER

TÜİK verileri üzerinden yapılan hesaplamalara göre Mayıs ayları ölçeğinde son sekiz yılda aylık TÜFE’nin en yüksek olduğu dönem yüzde 1.65 ile 2008,5 aylık TÜFE’de yüzde 6.12 ile 2008, yıllıkta yüzde 11.49 ile 2008, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranında ise yüzde 10,84 ile 2009 yılı olarak belirlendi.

NİSAN BAZLI ERZURUM TÜFE’Sİ

Mayıs ayları bazında TÜFE’nin en düşük olduğu yıllar, aylık enflasyonda yüzde 0.06 oranında düşüşle 2012 yılı, 6 aylık TÜFE’de yüzde 0.42’lik sonuç ile 2009 yılı, yıllık enflasyonda yüzde 6  ile 2009 yılı, 12 aylık ortalamalara göre fiyat değişim oranında ise yüzde 5.73 ile 2010 yılı olarak belirlendi.  Erzurum’da aylık TÜFE, 2006’da yüzde 1.2, 2007 yılında yüzde 0.41, 2008 yılında yüzde 1.65, 2009 yılında yüzde 0.84, 2010 yılında yüzde 0,10, 2011 yılında yüzde 1.48, 2012 yılında yüzde –0.06; yıllık TÜFE ise 2006’da yüzde 10,16, 2007’de yüzde 10.02, 2008’de yüzde 11.49, 2009’da yüzde 6, 2010’da yüzde 9,38, 2011’de yüzde 7,62, 2012’de ise yüzde 9,92 olarak hesaplanmıştı.

TÜİK, MAYIS AYI ENFLASYON RAKAMLARINI AÇIKLADI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), TÜFE'de 2013 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,15, ÜFE'de ise bir önceki aya göre yüzde 1,00 artış yaşandığını bildirdi.
TÜİK, Mayıs ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. TÜFE'de (2003=100) 2013 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,15, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 3,21, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,51 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 7,51 artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış yüzde 8,85 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Mayıs ayında endekste yer alan gruplardan eğitimde yüzde 1,73, lokanta ve otellerde yüzde 0,75, eğlence ve kültürde yüzde 0,46, haberleşmede yüzde 0,40 artış gerçekleşti. Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 2,18 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.
Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Mayıs ayında endekste yer alan gruplardan çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0,37, ev eşyasında yüzde 0,22, konutta yüzde 0,04 düşüş gerçekleşti.
TÜFE'DE EN YÜKSEK ARTIŞ
Yıllık en yüksek artış yüzde 16,09 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. TÜFE'de, bir önceki yılın aynı ayına göre lokanta ve oteller (yüzde 8,78), haberleşme (yüzde 7,49), gıda ve alkolsüz içecekler (yüzde 7,07) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.
Aylık en yüksek artış yüzde 0,63 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli)’de oldu. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2'de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) (yüzde 3,75) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (yüzde 8,19) bölgesinde ve 12 aylık ortalamalara göre en yüksek artış TR10 (İstanbul) (yüzde 8,09) bölgesinde gerçekleşti.
Mayıs 2013'te endekste kapsanan 437 maddeden; 77 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 252 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 108 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.
ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ
Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE), 2013 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 1,00, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 0,99, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,17 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 3,27 artış gösterdi.
Aylık değişim, tarımda yüzde 5,80, sanayide yüzde 0,09 olarak gerçekleşti. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 3,39 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,30 düşüş ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 0,33 artış gerçekleşti. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 0,52, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,78 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 3,87 artış gerçekleşti.
Sanayide en yüksek aylık artış elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı sektöründe oldu. Sanayinin üç sektörünün bir önceki aya göre değişimleri, madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yüzde 0,13 düşüş, imalat sanayi sektöründe yüzde 0,07 düşüş, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 1,77 artış olarak gerçekleşti.
Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (yüzde 1,96), taş ocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (yüzde 1,88), tekstil ürünleri imalatı (yüzde 0,77) alt sektörleridir. Buna karşılık ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (yüzde-7,56), kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri (yüzde-2,11), mobilya ve b.y.s. diğer ürünlerin imalatı (yüzde -1,84) ve iletişim teçhizatı imalatı (yüzde-1,80) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu.
ÜFE'de kapsanan 788 maddeden, 193 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 374 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 221 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

TARIM VE GIDADA MAYIS AYI ENFLASYONU
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarım ve gıdada Mayıs ayında Üretici Fiyatları Endeksinde (ÜFE) artış, Tüketici Fiyatları Endeksinde (TÜFE) gerileme olduğunu bildirerek, “Tarım ve gıdada Mayıs ayında üretici fiyatları yüzde 5,80 artarken, tüketici fiyatlarında gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 2,18 geriledi” dedi.
Bayraktar, yaptığı açıklamada, yıllık bazda genel ÜFE yüzde 2,17 artarken, tarımda yüzde 5,30 azaldığını, gıda ve alkolsüz içeceklerde yıllık enflasyon yüzde 7,07 ile yüzde 6,51 olan genel TÜFE’nin üzerinde gerçekleşse de 12 aylık ortalamalara göre yüzde 7,15 olan artışın, yüzde 7,51 artan genel TÜFE’nin altında kaldığını vurguladı. Bayraktar, genel ÜFE’nin Mayıs ayında yüzde 1, geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 0,99, yıllık bazda yüzde 2,17, 12 aylık ortalamalara göre yüzde 3,27 arttığını, tarımda üretici fiyatlarının Mayıs ayında Nisan ayına göre yüzde 5,80, Aralık ayına göre yüzde 3,39, 12 aylık ortalamalara göre yüzde 0,33 arttığını, geçen yıl Mayıs ayına göre yüzde 5,30 düştüğü belirtti.
Bayraktar, genel TÜFE’nin Mayıs ayında yüzde 0,15, geçen yılın Aralık ayına göre yüzde 3,21, yıllık bazda yüzde 6,51, 12 aylık ortalamalara göre yüzde 7,51 arttığını, tarımda üretici fiyatlarının Mayıs ayında Nisan ayına göre yüzde 2,18 gerilediğini, Aralık ayına göre yüzde 3,36, geçen yıl Mayıs ayına göre yüzde 7,07, 12 aylık ortalamalara göre yüzde 7,15 arttığını bildirdi. Yıllık üretici enflasyonunun genel tarımda yüzde 5,30, tarım ve avcılıkta yüzde 5,53, ormancılık ve tomrukçulukta yüzde 11,39 gerilediğini, balıkçılıkta yüzde 12,17 arttığına dikkati çeken Bayraktar, “Mayıs ayında aylık bazda tarım, avcılıkta yüzde 5,96, ormancılık, tomrukçulukta yüzde 0,33, balıkçılıkta yüzde 5,35 arttı” dedi.
Şemsi Bayraktar, Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak, üreticiden tüketiciye, halkın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirme amacıyla açıklama yapmaya devam ettiklerini bildirdi.
Bayraktar, Mayıs ayında üretici ve marketlerde fiyat en fazla artan ürünlerin patates ve havuç, fiyatı en fazla düşen ürünlerin ise domates ve salatalık olduğunu belirtti. Bayraktar, “Market fiyatlarında en fazla fiyat düşüşü yüzde 41,11 ile domateste, en fazla fiyat artışı yüzde 21,46 ile patateste görüldü. Üretici fiyatlarında ise domatesin fiyatı yüzde 55,31 düşerken, patatesin fiyatı yüzde 103,05 arttı” dedi.
MARKET FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMLER
Bayraktar, Mayıs ayındaki market fiyatlarına bakıldığında; 6 üründe fiyat değişimi olmazken, 16 üründe azalma, 15 üründe ise fiyat artışı olduğunu belirtti. Mayıs ayında, kuru soğan, kuru fasulye, kırmızı mercimek, kuru incir, süt ve ay çiçek yağı fiyatlarında değişim görülmezken, fiyat düşüşü yüzde 41,11 oranla en fazla domateste olduğunu bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Domatesteki fiyat düşüşünü yüzde 23,75 ile salatalık, yüzde 18,67 ile sivri biber, yüzde 15,05 ile yeşil soğan, yüzde 12,01 ile marul, yüzde 11,19 ile kabak, yüzde 7,77 ile yumurta, yüzde 5,31 ile limon, yüzde 3,58 ile çilek, yüzde 3,04 ile tavuk eti, yüzde 2,98 ile yeşil mercimek, yüzde 2,77 ile kuru kayısı, yüzde 1,50 ile nohut, yüzde 1,33 ile dana eti, yüzde 0,49 ile kuzu eti, yüzde 0,29 ile Antep fıstığı izledi.
Market fiyatlarında en fazla fiyat artışı ise yüzde 21,46 oranla patateste görüldü. Patatesteki fiyat artışını yüzde 15,90 ile havuç, yüzde 8,10 ile maydanoz, yüzde 6,65 ile patlıcan, yüzde 4,76 ile yeşil fasulye, yüzde 4,41 ile kuru üzüm, yüzde 3,54 ile zeytin, yüzde 3,30 ile elma, yüzde 2,08 ile ıspanak, yüzde 1,69 ile fındık, yüzde 1,52 ile lahana, yüzde 1,40 ile pirinç, yüzde 1,17 ile mısırözü yağı, yüzde 0,77 ile zeytinyağı, yüzde 0,42 ile toz şeker takip etti.”
ÜRETİCİ FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMLER
Mayıs ayındaki üretici fiyatlarına bakıldığında; 12 üründe fiyatlar bir ay önceki fiyatlara göre değişmezken, 14 üründe azalma, 7 üründe ise fiyat artışları olduğu bilgisini veren Bayraktar, şöyle devam etti:“Mayıs ayında, lahana, maydanoz, elma, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru kayısı, kuru incir, süt ve zeytin fiyatlarında değişim görülmezken, fiyat düşüşü yüzde 55,31 oran ile en fazla domateste görüldü. Domatesteki fiyat düşüşünü yüzde 39,55 ile salatalık, yüzde 31,13 ile kabak, yüzde 16,48 ile limon, yüzde 16,13 ile yumurta, yüzde 13,24 ile sivri biber, yüzde 12,75 ile çilek, yüzde 9,86 ile yeşil soğan, yüzde 9,64 ile marul, yüzde 9 ile kuzu eti, yüzde 7,71 ile patlıcan, yüzde 5,26 ile zeytinyağı, yüzde 4,36 ile yeşil fasulye, yüzde 0,60 ile dana eti izledi. En fazla fiyat artışı yüzde 103,05 ile oran ile patateste görüldü. Patatesteki fiyat artışını yüzde 53,85 ile havuç, yüzde 35,14 ile ıspanak, yüzde 30 ile kuru üzüm, yüzde 12,67 ile fındık, yüzde 3,76 ile kuru soğan, yüzde 1,54 ile Antep fıstığı takip etti.”
FİYAT DEĞİŞİMLERİNİN NEDENLERİ
Bayraktar, fiyatı artan ürünlere bakıldığında, patatesteki fiyat artışının yazlık patateslerden kaynaklandığını, hali hazırda yazlık patates çeşitlerinin hasadının devam ettiğini, piyasada yer alan patateslerin yazlık çeşitler olduğunu bildirdi. Üreticilerin, kışlık patateste ciddi pazarlama sorunu yaşadıkları bilgisini veren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Yaşanan pazarlama problemleri nedeniyle de üretici fiyatları düştü. Nisan ayında kışlık patates piyasadayken, Mayıs ayında ise piyasada bulunan patatesler yazlık patatesler olup, fiyat değerlendirmesinde eski ve yeni ürün kıyaslandığı için patatesteki artış yüksek çıktı. Havuçta ise önümüzdeki sezon rekoltede düşüş bekleniyor. Bu durumun fiyatlara yansıdığı düşünülmektedir. Kuru üzümde de önümüzdeki sezon rekoltede beklenen düşüş, fiyatlarda artışa yol açtı.
Fiyatı düşen ürünlere baktığımızda, domates, salatalık, kabak, sivri biber, çilek gibi ürünlerde artan hava sıcaklıklarıyla birlikte hasat edilen ürün miktarındaki artış fiyat düşüşünde etkili oldu. Genel olarak değerlendirdiğimizde arz ve talepteki değişime bağlı olarak fiyatlarda artış ve azalışların meydana geldiği görülmektedir.”