'Amaç Türkçe ile ilgili farkındalık düzeyini artırmak'

Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Osman Mert, 2024 yılının kelimesi oylamasının Pazar günü itibarıyla tamamlandığını ve oylama sonucunda ‘kalabalık yalnızlık' kelimesinin büyük bir farkla birinci seçildiğini bildirdi. Her yıl bundan sonra TDK'nın aralık ayında yılın kelimesini benzeri metotlarla belirleyerek ilan edeceğini ifade eden Mert, amaçlarının belirli kavramlar üzerinden halkı düşündürmek ve halktaki Türkçe ile ilgili farkındalık düzeyini artırmak olduğunu vurguladı.

TDK ve Ankara Üniversitesi İletişim Araştırmaları ve Uygulama Merkezi (İLAUM) iş birliğiyle, alanında uzmanlardan oluşan değerlendirme kurulunca oylamaya sunulan 7 kelime arasından ‘kalabalık yalnızlık' 2024 yılının kelimesi seçildi. TDK Başkanı Mert, 2024 yılının kelimesi oylamasının Pazar günü itibarıyla tamamlandığını ve oylama sonucunda ‘kalabalık yalnızlık' kelimesinin büyük bir farkla birinci seçildiğini bildirdi.

“300 binin üzerinde çok ciddi bir farkla birinci geldi”

İHA muhabirine açıklama yapan Mert, sürecin bir yıl önce başladığını belirterek, “Önce dünyadaki benzer uygulamaları inceledik. Daha sonra bütün ilgili kurum ve kuruluşlardan temsilciler alarak bir komisyon oluşturduk. Bu komisyondan gelen teklifleri gerekçeleriyle birlikte değerlendirdik ve halkımızın oylamasına 5 kelime sunma düşüncemiz vardı fakat 3 seçenek aynı oyu alınca 7 kelimeyi halkımızın oylamasına sunduk. Pazar günü itibarıyla oylama tamamlandı ve bugün de halkımızla paylaştık” dedi. Oylama başladıktan sonra kalabalık yalnızlık kavramının açık ara önde gittiğine dikkati çeken Mert, şu değerlendirmede bulundu:

“En son 300 binin üzerinde çok ciddi bir farkla birinci geldi. İlk günden son güne kadar da istikrarlı gitti diyebilirim. Yapılan değerlendirmeler sonucunda komisyonumuz tarafından ‘kalabalık yalnızlık', ‘merhamet', ‘yabancılaşma', ‘algoritma', ‘yozlaşma', ‘yapay zekâ' ve ‘dijital yorgunluk' olmak üzere 7 kavramı- kelimeyi halkımızın oylamasına sunmuştuk. Pazar günü itibarıyla da oylama tamamlandı ve 300 binin üzerinde farkla kalabalık yalnızlık birinci çıktı.”

“Her bir komisyon üyesi bu süreçte yüzlerce kelimeyi değerlendirdi”

Mert, önce TDK sözlüğünde aranan ilk 100 kelimeyi, daha sonra da Google'da en çok aranan Türkçe kelimeleri incelediklerini belirterek, "Daha sonra komisyon üyelerimizden gerekçeleriyle birlikte bize 2'şer kelime sunmalarını talep ettik. Her bir komisyon üyesi bu süreçte yüzlerce kelimeyi değerlendirdi. Süzgeçten geçirdi ve bize sundu. Geçen hafta yaptığımız toplantıda üyelerimizden gelen teklifler tartışıldı, değerlendirildi, oylandı ve 7 kelime halkımızın oyuna sunuldu. Sonuçları da basınımızla paylaştık” ifadelerini kullandı. Her yıl bundan sonra TDK'nın aralık ayında yılın kelimesini benzeri metotlarla belirleyerek ilan edeceğini ifade eden Mert, amaçlarının belirli kavramlar üzerinden halkı düşündürmek ve halktaki Türkçe ile ilgili farkındalık düzeyini artırmak olduğunu vurguladı.

Mert, son yıllarda yapılan çalışmalarda bireylerin geçmişe göre kendilerini daha yalnız hissettiklerine dair çalışma sonuçlarının dikkat çekmekte olduğunu ifade ederek, “İnsan birbirine yaklaştıkça birbirinden aslında uzaklaşan bir varlık. Şehirleşmeyle birlikte biz şehirlerde toplansak da bir araya gelsek de aslında birbirimizden bir o kadar uzaklaşmış durumdayız. Buna bir de sosyal medyayı interneti dahil ettiğimizde orada insanlar takip eden sayısıyla, beğenilme sayısıyla suni kalabalıklar içerisine girdi ama doğaya ait, doğanın bir parçası olan insan için bu yeterli değildi ve geçici mutluluklar, geçici sosyalleşmeler insana yeterli gelmedi ve son yıllarda bireylerin kalabalıklar içerisindeki yalnızlık hissi artmaya başladı” diye konuştu.

“Sosyal bir varlık olan insan birbirine yaklaştıkça aslında uzaklaşan bir varlık”

Geçmişe göre insanın günümüzde daha yalnız olduğuna dikkati çeken Mert, “Sosyal bir varlık olan insan birbirine yaklaştıkça aslında uzaklaşan bir varlık. Şehirlerimizin nüfusu bugün milyonlarla ifade edilir oldu ama en fazla yalnızlık hisseden insanlar da büyükşehirlerimizde, o milyonlar içerisinde yaşayanlar oldu. Apartmanlarda komşunuzla aranızda 10 santimetrelik bir duvar var ama birbirinizi tanımazsınız, birbirinizden haberdar değilsiniz” dedi.

Mert, apartmanın bir taraftan bireyleri aynı mekanda toplarken bir taraftan da bireyleri birbirinden uzaklaştırdığını söyleyerek, şu değerlendirmede bulundu:

“Bu da insan psikolojisini sanırım olumsuz etkilemeye başladı. Bundan dolayı “kalabalık yalnızlık” kavramı son yıllarda sık dile getirilmeye başladı. Bu durumun bir de sosyal medya, internet tarafı var. Sosyal medyada insanlar sanal birliktelikler ya da sanal ilişkiler kurmaya başladı. Yani takip eden sayısı, beğenilme sayısı insanlara geçici olarak yalnızlık hissini belki unutturdu fakat sanal olduğu için somut olmadığı için yeterli gelmedi. Bu da toplumdaki bireyleri her ne kadar kalabalık içinde yaşasalar da kendilerini yalnız hissetmelerine neden oldu.”