Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu açıklandı

İstanbul Sanayi Odası (İSO), sanayi sektörünün devler ligini belirleyen ve 1968 yılından bu yana aralıksız yapılan “Türkiye`nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması”nın 2022 yılı sonuçlarını açıkladı. İSO genel merkezi Odakule binası, Fazıl Zobu Meclis Salonu’nda düzenlenen basın toplantısında İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan tarafından 55.sİ açıklanan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması” toplantısına İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları İrfan Özhamaratlı ve Cemal Keleş de katıldı.

İSO Başkanı Bahçıvan büyük bir titizlikle hazırlanan araştırmanın özet sonuçlarını basın mensuplarına şu şekilde aktardı: “Her yıl ekonomi dünyası tarafından merakla beklenen “İSO-Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması”nın 2022 yılı sonuçları için bir aradayız. Sizleri İstanbul Sanayi Odası (İSO) adına, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılarımız Sayın İrfan Özhamaratlı ve Sayın Cemal Keleş ile birlikte sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Biliyorsunuz İSO 500 çalışmamızın açıklanma tarihini son yıllarda Mayıs ayına çekmeyi başarmıştık. Bu yıl biraz gecikmeli olarak açıklıyoruz. Gecikme nedenimize kısaca değinecek olursam; bu yılın başında ülkemizi derinden yaralayan Kahramanmaraş depremini yaşamış bulunuyoruz. On binlerce vatandaşımızı kaybettik. Acılarımız hala çok taze. Buradan bir kez daha hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yakınlarına baş sağlığı ve sabır diliyorum.

Dünyada eşi benzeri olmayan ve 11 ilimizi etkileyen felaketin ekonomik yıkımı da büyük oldu. Birçok sanayi tesisimiz haftalarca faaliyete geçemedi. Devletimiz bu bölgede mücbir sebep hali ilan ederek firmalarımızın vergisel yükümlülüklerini erteledi.

Takdir edersiniz ki İSO 500 Büyük listesi içinde her yıl bu 11 ilimizden çok sayıda sanayi kuruluşumuz yer alıyor. 2021 listemizde bu rakam 72 idi. 2022 yılında ise bu sayının 66 olduğunu görüyoruz. Bu şirketlerimizin de mali verilerini paylaşabilme noktasına gelmesiyle birlikte İSO 500 araştırmamıza başlayarak en kısa sürede tamamladık.

Burada şunu özellikle vurgulamak istiyorum. Listeye bölgeden giren sanayi tesislerimizin bazıları ağır hasar aldı, bazıları hafif… Hasarı ne olursa olsun, tüm sanayi tesislerimiz; başta çalışanlarının fedakarlığı olmak üzere, devletimizin ve sanayicilerimizin büyük dayanışmasıyla çarklarını kısa sürede yeniden döndürmeyi başardı. Bunun için emeği geçen, sanayicilerimiz başta olmak üzere herkese buradan teşekkür etmek istiyorum. Bu vesile ile çalışanı ve işvereniyle bölgedeki tüm sanayi camiamıza buradan bir kez daha geçmiş olsun dileklerimizi iletiyorum.’

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Bahçıvan, ‘Son beş yıldır, güncel İSO 500’ün yanında, kökleri 1960’lı yıllara kadar uzanan bu değerli araştırmamızın, 50 yıl önceki içeriğini de sizlerle paylaşıyoruz. Bu yıl da Ağustos 1973 tarihli dergimizin baskısını bu amaçla yeniden gerçekleştirdik. Sizlere dağıttığımız dosyanın içinde 50 yıl önceki, -tabii o tarihte 100 Büyük Firma olarak yapılıyordu- araştırmamızın sonuçlarını da inceleyebilirsiniz. Bugün de burada, artık her biri çok kıymetli bir sanayi arşivi niteliğini alarak bu yıl 55 yaşına ulaşan çalışmamızı, Cumhuriyetimizin 100. yılında siz değerli basın mensupları aracılığıyla kamuoyuna açıklamak için toplanmış bulunuyoruz. Yani geçen her yıl kıymeti daha da artan, önemi büyüyen bu bilgi kaynağına birazdan “bir damla” daha eklemiş olacağız. Bu noktada İSO 500 araştırmasına öncülük ederek başlatan ve çoğu bugün aramızda olmayan tüm büyüklerimizi buradan saygıyla yad ediyorum. Titiz bilimsel yaklaşımlarıyla, araştırmanın bugünlere kadar en saygın şekilde gelmesini sağlayanlara teşekkür ediyorum. Bugünkü İSO 500 Büyük araştırmamızı da geçmişte olduğu gibi aynı titizlik ve bilimsel yaklaşımla tamamlayan başta Ekonomik Araştırmalar ve Kurumsal Finans Şubemiz ve danışmanlarımıza da teşekkürlerimi sunuyorum.’ dedi

ARAŞTIRMA SONUÇLARI

İSO Yönetim Kurulu Başkanı Bahçıvan, ‘Yaptığımız İSO 500 Büyük araştırmasıyla sanayimizin ve kısmen de Türkiye ekonomisinin, gerçek anlamda bir check-up’ını ortaya koyabilmemizdeki en temel faktör, şirketlerimizin bu bilgileri bizlerle paylaşmasıdır. Bu nedenle şirket verilerini bizlere ileterek İSO 500 araştırmamızın ortaya çıkmasının en büyük paydaşı olan tüm sanayi kuruluşlarımıza da buradan şükranlarımızı sunuyorum. 2022 yılı İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmamızın sonuçlarına geçmeden bu sonuçların arka planına çok kısa bir göz atılması gerektiğini düşünüyorum. Neydi o gelişmeler diye hatırlayacak olursak; her şeyden önce küresel ekonomide enflasyonun geri dönüşünü yaşadık. Rusya-Ukrayna savaşının başta enerji ve gıda sektörlerinde yol açtığı ek fiyat şoklarını gördük. Artan enflasyon karşısında merkez bankalarının faiz artırımlarını hızlandırdığı, belirsizlik ikliminin yoğunlaştığı zor bir yılı geride bıraktık. Kuşkusuz ekonomimiz bu gelişmelerden etkilendi. Fakat ilk yarıda güçlü ihracat ve yıl genelinde iç talebin canlılığı sayesinde 2022 yılında ekonomimiz yüzde 5,5 büyüyerek dünyadaki bu negatif süreçten ayrışmayı başarabildi. Ancak bu büyümenin hiç kuşkusuz yüksek enflasyon ve cari açık gibi ciddi maliyetleri de oldu. Finansal istikrara verdiği katkı ve sürdürülebilirliği tartışılan, rasyonel ekonomi politikalarından uzak “Yeni Ekonomi Modeli” çerçevesinde, kur ve faizleri düşük tutan ve kredi akışını kısıtlayan çok sayıda düzenleme, yıl genelinde reel sektörün finansman koşullarını belirledi.’ dedi

REEL DEĞİŞİMLER

İSO Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2022 araştırması sonuçlarını ele alan İSO Yönetim Kurulu Başkanı Bahçıvan, ‘ İSO 500’de üretimden satışlar 2022 yılında yüzde 119 oranında artarak 2 trilyon 48 milyar liradan 4 trilyon 485 milyar liraya çıktı. Bu yüksek oranlı artışta, ihracattaki güçlü performansın yanı sıra canlı yurt içi talep, yükselen kur ve fiyatlar ile ihracat gelirlerinin TL karşılıklarındaki artışın belirleyici rol oynadığını söyleyebiliriz. İSO 500 Büyük kuruluşlarının üretimden satışlardaki reel değişimlerine baktığımızda da şu sonuç dikkat çekiyor: 2022 yılının verileri yıl sonu tüketici enflasyonu ile arındırıldığında üretimden satışların reel olarak 2021 yılına göre yüzde 33,3 ile oldukça yüksek bir artış sergilediği görülüyor. Reel değişimleri hesaplarken son yıllarda hep yaptığımız gibi bu yıl da, yıl sonu TÜFE enflasyonunu kullandık. Fakat diğer taraftan biliyoruz ki 2022 sonunda TÜFE enflasyonu yüzde 64,27 iken ÜFE enflasyonu yüzde 97,72’ye ulaşmıştı.

Bu noktada sanayicinin ekonomik gerçeklerini yansıtan asıl enflasyonun ÜFE olduğunu hatırlatarak, ÜFE’nin çok daha hızlı arttığını ve üretici ile tüketici enflasyonu arasındaki makasın oldukça geniş olduğunu vurgulamak istiyorum. Nitekim yıl sonu ÜFE enflasyonu kullanıldığında, üretimden satışlardaki reel artış yüzde 10,8’e iniyor. Üretimden satışların 50’lik gruplara göre dağılımına bakacak olursak; ilk 50 kuruluşun uzun yıllardır yüzde 50 bandında seyreden ağırlığının bu yıl biraz daha artırarak yüzde 52’ye çıktığı görülüyor. İlk 100 firmanın İSO 500 içindeki payı ise yüzde 65’lere ulaşıyor. Sıralamada 100-200 arasında kalan şirketlerin İSO 500’deki ağırlığı yüzde 14,4 olurken, geriye kalan 300 şirket de yüzde 20,6’lık pay almış bulunuyor. Bu verilerin geçmişte de benzer bir görünüm sergilediğini söyleyebiliriz.’ dedi